“Chiến sĩ” Mùa hè Xanh gieo ‘mầm xanh’ từ những thùng rác nhỏ

Từ miền núi đến hải đảo, những thùng rác phân loại và lớp tập huấn do các chiến sĩ Mùa hè Xanh mang đến, với sự đồng hành của Quỹ Vì Tương lai xanh – Tập đoàn Vingroup, đang gieo mầm thói quen sống bền vững – nơi mỗi người dân học cách trân trọng môi trường từ hành động nhỏ nhất. 

Những tuần qua, gia đình ông Trần Trí Tráng ở Thôn 1 trên đảo Bạch Long Vĩ đang tập làm quen với việc phân loại rác ngay tại nhà. Trước đó, cảnh tượng gom chung và chôn lấp rác ngay tại chỗ vẫn là thực tế thường thấy trên đảo.  

“Trước kia tôi chưa được hướng dẫn phân loại cụ thể nên còn để rác sinh hoạt lẫn lộn. Nay được phát thùng rác 3 ngăn, gia đình tôi bắt đầu tập nhận dạng và phân loại rác tại nhà. Chỉ thêm một chút công sức, nhưng đổi lại chúng tôi có thể tận dụng để tái sử dụng”, ông Tráng chia sẻ. 

Từ đảo xa đến bản làng 

Anh Vũ Minh Thuận, sống tại khu dân cư số 2, cho hay thời gian trước đây, việc phân loại rác không được nhiều người để ý. “Chúng tôi chỉ phân riêng chai lọ để bán đồng nát, còn túi nylon, rác thực phẩm thì dồn hết vào một thùng”, anh cho biết.  

Do điều kiện địa lý biệt lập và hạn chế về phương tiện vận chuyển, rác thải sinh hoạt trên đảo sau đó chủ yếu được xử lý bằng hình thức chôn lấp thủ công, anh Ninh Khắc Trường – Bí thư Đoàn thanh niên đặc khu Bạch Long Vĩ – cho biết. 

Trong quá trình khảo sát để triển khai các hoạt động xanh trên đảo, Đoàn Trường Đại học Văn hóa Hà Nội ghi nhận rằng phần lớn rác chưa được phân loại, trong đó có nhiều thành phần khó phân hủy như nhựa, pin, vỏ hải sản, dầu mỡ và túi nylon. Sau một thời gian, nước rỉ từ rác thải thậm chí sẽ thẩm thấu vào lòng đất, có nguy cơ lan đến nguồn nước sinh hoạt ngầm. 

Do vậy, với phương châm “Phân loại hôm nay – Sạch đảo mai sau”, những thùng rác 3 ngăn đã được các sinh viên Trường Đại học Văn hoá Hà Nội vượt sóng, mang đến huyện đảo xa bờ nhất Vịnh Bắc Bộ.

Các bạn sinh viên tình nguyện Trường Đại học Văn hoá Hà Nội trực tiếp hướng dẫn phân loại rác tại địa phương 

Song song, 10 bộ ủ rác hữu cơ cũng được phân bổ cho hộ dân có nhu cầu và khả năng áp dụng cao nhất để bước đầu giảm số lượng rác chôn lấp.  

Không chỉ tại đảo Bạch Long Vĩ, mùa hè này, hàng nghìn sinh viên tình nguyện đã mang sức trẻ và nhiệt huyết tới các vùng quê, bản làng xa xôi trên khắp cả nước để chung tay cải thiện chất lượng cuộc sống. 

Chị Bùi Thị Diệu Linh – Phó Bí thư Đoàn Trường Đại học Giáo dục (Đại học Quốc gia Hà Nội) – cho biết khi đến xã Lóng Phiêng, tỉnh Sơn La, chị nhận thấy rác thải thường bị vứt bừa bãi dọc ven đường, thậm chí trong khu vực trường học. Một số người dân có thói quen tận dụng bồn chứa nước cũ, khoét lỗ để đổ hết rác vào rồi đốt – vừa gây ô nhiễm vừa tiềm ẩn nhiều rủi ro. 

“Chúng tôi đã tổ chức tập huấn phân loại trong 2 ngày với chủ đề bảo vệ môi trường, đồng thời huy động cả người dân và sinh viên đi dọn rác. Khi tận mắt chứng kiến sự thay đổi cảnh quan trước và sau dọn dẹp, mọi người dần ý thức rõ hơn giá trị của việc giữ gìn vệ sinh môi trường”, chị Linh chia sẻ. 

Nhân rộng mô hình sống xanh 

Cách đó khoảng hơn 200 km, tại xã Tân Mỹ (tỉnh Tuyên Quang), Đoàn Thanh niên Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã hỗ trợ 100 thùng rác nhằm giảm xả rác bừa bãi, hạn chế ô nhiễm và dịch bệnh. Theo ông Hoàng Trần Trung – Bí thư Đảng uỷ xã Tân Mỹ – trước đây, việc thu gom và phân loại chưa đồng bộ, ảnh hưởng đến môi trường và mỹ quan nông thôn. 

“Nhờ sự quan tâm của chính quyền và sự hỗ trợ của các tổ chức, trong đó có Quỹ Vì Tương lai xanh, mô hình phân loại rác tại nguồn và xử lý rác hữu cơ bằng thùng chứa, chế phẩm vi sinh đã được triển khai”, ông chia sẻ. “Nhận thức người dân chuyển biến rõ rệt. Nhiều hộ bắt đầu phân loại, không còn thói quen vứt rác bừa bãi, đặc biệt là lớp trẻ và phụ nữ hưởng ứng khá tích cực”. 

Ông Trung đánh giá đây là dịp để người dân hiểu rõ tác hại của rác thải và lợi ích của việc xử lý đúng cách. “Quan trọng hơn, tập huấn giúp tạo sự thống nhất nhận thức, thay đổi hành vi, biến phân loại rác thành thói quen hàng ngày, góp phần xây dựng nếp sống văn minh, xanh-sạch-đẹp”, ông cho hay. 

Những thùng rác phân loại hay buổi tập huấn chỉ là một phần trong hành trình rộng lớn của Mùa hè Xanh 2025 – chiến dịch do Quỹ Vì Tương lai xanh đồng hành cùng Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh tại 33 trường đại học và đơn vị. 

Đến nay, gần 400 thùng rác đã được sinh viên tình nguyện mang đến khắp các địa phương, từ miền núi đến hải đảo.  

“Chương trình này không chỉ nâng cao ý thức môi trường mà còn góp phần làm đảo ngày càng đẹp hơn, để thế hệ con cháu sau này được sống trong môi trường trong lành hơn”, anh Thuận, người đã chứng kiến sự thay đổi của Bạch Long Vĩ trong nhiều năm, chia sẻ.  

Tại xã Tân Mỹ, ông Trung cho biết địa phương đang lên kế hoạch duy trì và nhân rộng mô hình phân loại rác thông qua việc thành lập tổ tự quản, nhóm tuyên truyền viên ở từng thôn bản. “Nếu được triển khai đều đặn, khoa học và lâu dài, chất lượng cuộc sống của người dân chắc chắn sẽ được nâng lên rõ rệt. Môi trường sẽ trong lành hơn, cảnh quan sạch đẹp hơn và nông sản an toàn, bền vững hơn”, ông nói. 

Để hành trình lan tỏa lối sống xanh có thể đi xa, anh Trần Chiều Phụng – Phó Bí thư Đoàn Trường Đại học Văn hóa Hà Nội nhấn mạnh Quỹ Vì tương lai xanh đóng vai trò quan trọng trong việc cung cấp nguồn lực, trở thành chiếc cầu nối đưa sức trẻ lan tỏa khắp mọi miền. 

“Sự đồng hành của Quỹ giúp chúng tôi đặt viên gạch đầu tiên – từ những chiếc thùng rác nhỏ bé đến gieo mầm thói quen phân loại tại nguồn cho người dân nơi đảo xa. Đó là động lực quan trọng để xây dựng và gìn giữ môi trường, không chỉ cho biển đảo mà còn cho mọi miền đất nước”, anh Phụng cho biết.